سالروز حادثه ی تلخ هیسل ... اصل ماجرا چه بود ؟

در می سال 1985 لیورپول به فینال جام باشگاههای اروپا رسید آن ها تا پیش از آن 4 بار قهرمان اروپا شده بودند و همه از بازی کردن مقابلشان ترس و اضطراب داشتند. در ان سال لیورپول می بایست از عنوان قهرمانی دوره پیشین دفاع کند. در سال قبل آنها تیم رم را مغلوب کردند و به قهرمانی رسیدند. در این سال آنها دوباره می بایست با یک تیم ایتالیایی دیگر پیکار می کردند. از طرف دیگر بوونتوس قهرمان جام درجام اروپا در سال 1984 بود که اکثر بازیکنان آن را بازکینانی تشکیل می دادند که در سال 1982 به همراه تیم ملی ایتالیا قهرمان جام جهانی اسپانیا شده بودند و نیز در یوونتوس آن زمان، میشل پلاتینی (دارنده جایزه بهترین بازیکنان اروپا در سال های1983، 1984و 1985) بازی می کرد.

قبلاً در ژانویه آن سال یوونتوس و لیورپول در سوپر جام باشگاه های اروپا به مصاف هم رفته بودند که یوونتوس در تورین موفق شد بازی را 0‐2 ببرد و بازی برگشت که قرار بود در آنفیلد برگزار شود بدلیل اینکه لیورپول در جدول زمان بندی برنامه های خود زمان مناسبی را برای انجام این بازی پیدا نکرده بود، به تعویق افتاد و بعد از فاجعه ورزشگاه هیسل دیگر برگزار نگردید.

یک ساعت قبل از شروع مسابقه، در فینال جام باشگاه های اروپا سال 1985 در ورزشگاه هیسل واقع در بلژیک، تماشاگران لیورپول با شکستن فنس هایی که میان آنان و طرفداران یوونتوسی ها برای جدایی و جلوگیری از کشمکش و درگیری قرار داده شده بود به طرفداران یووونتوس حمله ور شده و آن ها را مورد ضرب و شتم قرار دادند، یوونتوسی ها که انتظار این حرکت را از لیورپولی ها نداشتند ناچار با آنها در گیر شده و به ناگاه عقب نشینی کردند با فشار یوونتوسی ها به دیوارهای پیرامون ورزشگاه، منجر به ویرانی آن گشت و باعث شد که روی سر آن ها ویران گردد و در پی این حادثه 39 نفر که اکثراً از طرفداران یوونتوس بودند، به کام مرگ رفتند.

با این وجود بازی فینال برگزار شد و یوونتوسی ها با تک گل میشل پلاتینی قهرمان شدند. بعد از این مسابقه لیورپولی ها به همراه تمام باشگاه های انگلیسی از بازی با تیم های اروپایی در مسابقات مختلف به مدت 5 سال محروم شدند و آن سال، سال سیاه جام باشگاههای اروپا نام گذاری شد.

اصل ماجرا چه بود؟

فینال جام باشگاه های اروپا سال 1984 بین تیم های لیورپول و رم در ورزشگاه المپیک شهر رم برگزار شد که لیورپول آن بازی را در ضربات پنالتی برد و برای بار چهارم قهرمان اروپا شد. هنگامی که تماشگاران لیورپولی شادی کنان در راه بازگشت به هتل های خود بودند ناگهان مورد هجوم گروهی از هواداران رم قرار گرفتند که بعضی ها به شدت مجروح شدند.

بعد از این حادثه روزنامه های چاپ رم، این جریانات را به خوبی پوشش ندادند و به سادگی از آن گذشتند. درحالی که گفته می شد یک گروه از رمی ها با پر کردن اسلحه های خود قبل از بازی آماده بودند که در هنگام بازی و در میان سر و صداهای موجود در ورزشگاه همراه با سوت هایی که تماشاگران می زدند، به هواداران رقیب یورش ببرند.

رادیو محلی لیورپول موسوم به Radio city اولین رسانه ای بود که سر و صدا های ناشی از درگیری را تحت پوشش داد: «... خیلی از هواداران در هنگام رسیدن به ایستگاههای اتوبوس مورد هجوم هواداران رم قرار گرفتند. راننده ها از رساندن هواداران لیورپول به هتل هایشان اجتناب می کنند. انگلیسی هایی که می خواهند به سفارت بروند مورد هجوم قرار می گیرند... چه در گیری ای... خدای من... ».

سرانجام یک راننده داوطلب حاضر شد که هواداران لیورپول را به هتل هایشان بازگرداند. هیچ کدام از این حوادث در روزنامه های چاپ بریتانیا انعکاس نیافت بجز روزنامه محلی شهر لیورپول موسوم به صدای لیوپول با تیتر « شادی و درد و رنج ».

گفته میشود که بعد از رویداد های رم در سال 1984 عده ای از گروه های آشوبگر انگلیسی فاصله های زیادی را طی کرده بودند تا به بلژیک بروند و بلاهایی را که ایتالیایی ها بر سر انگلیسی ها آورده بودند جبران کنند و به نحوی انتقام بگیرند. دسته های اوباش های انگلیسی شامل گروه MIGS از لوتون، Bushwackers از میلوال، ICF از وستهام و Gremlins از نیو کاسل بودند که بعدها ثابت شد که همه این گفته ها شایعاتی بیش نبوده است.

استادیوم هیسل در شهر بروکسل که در سال 1930 ساخته شده بود، به نظر می رسید برای برگزاری یک دیدار مهم همچون فینال جام باشگاه های اروپا آماده نباشد. ورزشگاه گنجایش 50 تا 60 هزار تماشاگر را داشت و از این حیث سهم هر دو تیم 25000 نفر بود که در دو جایگاه بزرگ پشت دروازه که هر دو دارای سه قسمت بودند مستقر می شدند که سه قسمتX، Z و Y برای لیورپولی ها و جمعی از شهروندان بلژیکی و قسمت های O، N و M برای بوونتوسی ها در نظر گرفته شده بود. گروهی از هواداران یوونتوس با خرید بلیت های قسمت z در کنار لیورپولی ها قرار گرفتند و همین باعث شده بود که با هم مخلوط شوند که برای جدایی بین آن ها یک فنس قرار داده بودند. بیشتر لیورپولی ها در قسمت های Y و Z بدون بلیت وارد استادیوم شده بودند و اکثر آن ها همه ی روز را نوشیده و مست بودند و این از بطری هایی که بعد از حادثه در آن جایگاه ها پیدا شد معلوم بود.

درست یک ساعت قبل از شروع بازی حدود ساعت 7 بعد از ظهر به وقت محلی تماشاگران لیورپول و یوونتوس در قسمت Z که به فاصله یک یارد از هم ایستاده بودند و بین آنان فنس های آهنی گذاشته شده بود با پرتاب سنگ و بطری به هم جو ورزشگاه را به هم ریختند. درست واضح نبود که چه گروهی درگیری را شروع کرده بود. پلیس بلژیک که تا آن لحظه خبری از آن نبود به سرعت وارد عمل گردید اما کوشش نیرو های پلیس بی نتیجه بود. سنگ اندازی تا نزدیکی های شروع مسابقه ادامه یافت. در این لحظه گروهی از هوادارا ن لیورپول فنس های آهنی را شکسته و به سمت هواداران یوونتوس یورش بردند.

یوونتوسی ها که غافلگیر شده بودند به عقب رفتند آن ها به عقب نشینی خود ادامه داده تا به دیوار های پیرامون ورزشگاه نزدیک نقطه کرنر رسیدند. آن ها هیچ راهی برای فرار از شر لیورپولی ها نداشتند. عده ای از آن ها سعی کردند که با بالا رفتن از دیوار خود را نجات بدهند. اما در اثر فشار جمعیت به دیوار، دیوار روبه ویرانی رفت و روی سر جمعیتی که در زیر آن بودند خراب شد.

از این نقطه بود که 39 نفر جان خود را از دست دادند و حدود 600 نفر نیز مجروح شدند. جسد ها را در کنار فنس های آهنی و بیرون بردند و روی آن ها را با پرچم های تماشاگران پوشاندند. هلیکوپتر امداد در آن بی نظمی بر زمین نشست. هواداران یوونتوس از جایگاه های خود پایین آمدند تا به سمت لیورپولی ها در قسمت Z یورش ببرند اما نیرو های پلیس بلژیک جلوی آنان را گرفت و بین آنان با طرفداران یوونتوس درگیری بوجود آمد.

هواداران یونتوسی به مدت 2 ساعت با پرتاب سنگ، بطری و هر چه که به دستشان می رسید با نیرو های پلیس در گیر بودند حتی زمانی که بازی به اتمام رسید آن ها، هنوز مشغول درگیری بودند. 39 نفر جان باختند که 32 نفر از آن ها طرفداران یوونتوس، 2 نفر فرانسوی، 4 نفر بلژیکی و یک نفر از آن ها ایرلندی بود.

بعد از آن درگیری وحشتناک و مرگبار، هیچ کس به فکر بازی و سرنوشت آن نبود. اما احساس می شد که با کنسل شدن بازی دوباره درگیری از سر گرفته شود و وضع از این که هست بد تر هم شود بنابراین تصمیم به انجام بازی گرفته شد. قبل از شروع مسابقه، کاپیتان های هر دو تیم برای مدت های زیادی با تماشاگران خودی صحبت کرده و از آن ها می خواستند که در هنگام مسابقه آرام باشند و سر انجام بازی شروع شد اگر چه بازیکنان دو تیم تحت تأثیر جو ورزشگاه شور و شوق بازی کردن را نداشتند.

اولین جرقه این تراژدی توسط لیورپولی ها زده شد. مقامات رسمی یوفا در اظهاریه ای این چنین گفتند: در اینکه انگلیسی ها مقصرند هیچ شکی نیست.

مقامات اصلی یوفا و مسئولان برگزاری مسابقه فینال و نیز پلیس بروکسل بلژیک هیچ گونه رسیدگی در این خصوص انجام ندادند. هیچگونه پاسخی به این سوال داده نشد، چه شد که در گیری روی داد.

در 31 می مارگارت تاچر نخست وزیر بریتانیا به مسئولان لیگ انگلیسی هشدار داد که تیم های انگلیسی از حضور در مسابقات اروپایی واپس زنند و شرکت نکنند. دو روز بعد یوفا کلیه باشگاه های انگلیسی را از حضور در بازی ها برای مدت نامعینی ممنوع کرد.

در 6 ژوئن فیفا نیز، لیورپول و سایر تیم های انگلیسی را از حضور در مسابقات اروپایی حتی بازی های دوستانه با دیگر تیم های اروپایی منع کرد اما کمتر از یک هفته به باشگا ه های انگلیسی اجازه بازی دوستانه را داد. این جریمه شامل تیم ملی انگلیس نمی شد و تیم ملی انگلیس می توانست در مسابقات ملی شرکت کند. بنابراین لیورپول و همه باشگاه های انگلیسی از حضور در رقابت های اروپایی به مدت 5 سال محروم شدند.

پلیس بریتانیا و سایر کارشناسان و بازرسان ویژه پس از مشاهده فیلم ها، عکس های حادثه و بررسی همه جانبه قضایا، همگی بر این باور بودند که طرفداران لیورپول 60 درصد مقصرند و 14 نفر از هواداران لیورپول که در این جریانات مقصر بودند در دادگاه بلژیک به مجازات رسیدند.

ورزشگاه هیسل بعد از آن حادثه به مدت ده سال دیگر پذیرای هیچ مسابقه ای مهم در اروپا نبود و در سال 1995 ویران شد و ورزشگاهی جدید به نام King Baudouin Stadium در آن محل احداث کردند. در سال 1996 ورزشگاه جدید میزبان دو تیم آلمان و بلژیک بود. همچنین این ورزشگاه میزبانی فینال جام در جام باشگاه های اروپا میان دو تیم پاری سن ژرمن و راپید وین را در همین سال بر عهده گرفت.

در جریان مسابقات یورو 2000 همه اعضای تیم ملی ایتالیا که می بایست با بلژیک در این ورزشگاه بازی کنند با گذاشتن گل های آبی در محل کشته شدگان هیسل خاطره هواداران از دست رفته یوونتوس را گرامی داشتند.

یوونتوس و لیورپول بعد از فاجعه هیسل به مدت 20 سال با هم بازی نکردند تا سال 2005 که در مسابقات جام باشگاه های اروپا دوباره با هم رو د رو شدند. در بازی رفت که در آنفیلد برگزار می شد قبل از شروع مسابقه هواداران لیورپول در جایگاه کپ با در دست داشتن پلاکارد هایی که نام ایتالیایی «amicizia» به معنای دوستی به روی آن نوشته شده بود خطاب به هواداران یوونتوس که در سمت مخالف نشسته بودند به نحوی از هواداران یوونتوس عذر خواهی کردند. عده ای از هواداران یووه از این کا خوشنود شدن و عده ای دیگر به این کار لیورپولی ها پشت کردند.

ایتالیا همچنین به شکل نمادین، پیراهن شماره 39 آتزوری را بازنشسته خواهد کرد، اگرچه چنین پیراهنی در سطح ملی اساسا وجود خارجی ندارد.

«به اشتراک گذارید»

حسین صالحی«مدیر سایت»

ارتباط با نگارنده: